Skojarzenia Polaków związane z Ukrainą, mają zróżnicowany charakter. Przyczyniła się do tego trudna historia obydwu narodów. Tym niemniej, Ukraina bywa postrzegana jako interesujący cel turystyczny. Do odwiedzenia tego państwa skłania ciekawość lub sentyment związany z Kresami. Trudno ukryć, że Ukraina nie jest krajem wiodącym pod względem jakości infrastruktury drogowej oraz turystycznej. To jedno z najbiedniejszych państw Europy, może jednak kusić niskim poziomem cen i możliwością spędzenia ciekawego urlopu za stosunkowo niewielką kwotę. Warto zdawać sobie sprawę, że pod względem atrakcji turystycznych, kraj będący wschodnim sąsiadem Polski może zaoferować nie tylko zabytki Lwowa lub Kijowa. Ukraina jest pełna ciekawostek kulturowych oraz przyrodniczych i nieskomercjalizowana turystycznie. Przed podróżą do wspomnianego kraju, warto poznać specyficzne przepisy (związane z przekroczeniem granicy Unii Europejskiej). Znajomość kwestii dotyczących ukraińskiego prawa oraz lokalnych realiów (np. drogowych), może uchronić Polaka przed kłopotami. W pierwszej kolejności warto jednak poznać ogólne informacje na temat wschodniego sąsiada Polski. Pomimo trzydziestoletniego sąsiedztwa, Ukraina dla wielu Polaków pozostaje mało znanym krajem. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! Ogólne informacje o Ukrainie Ukraina z całą pewnością zalicza się do Europy Wschodniej. Ta klasyfikacja ma zarówno charakter geograficzny jak i społeczno – kulturowy. Nasz wschodni sąsiad ze względu na język, używany alfabet oraz dominującą religię (prawosławie), nie należy do kręgu kultury zachodniej. Osoby wybierające się na Ukrainę, które nie znają języka ukraińskiego lub rosyjskiego, powinny mieć świadomość tego, że samo powszechne użycie cyrylicy może stanowić problem (związany np. z odczytaniem nazw miejscowości). W lepszej sytuacji znajdują się turyści znający przynajmniej podstawy języka rosyjskiego (np. po nauce w szkole). Ze względu na emigrację zarobkową, na Ukrainie coraz łatwiej można porozumieć się po polsku. Rozmówcę władającego polszczyzną, najłatwiej będzie można znaleźć we Lwowie, na terenie obwodu żytomierskiego i chmielnickiego albo blisko polskiej granicy. Jeżeli chodzi o język angielski na Ukrainie, to znają go przede wszystkim młodsze osoby. ZWRÓĆ UWAGĘ: Podczas podróży na Ukrainę, bardzo może przydać się znajomość cyrylicy. Informacje dla turystów przetłumaczone na język angielski, znajdziemy tylko w dużych miastach. Na terenie miast częściej odwiedzanych przez obcokrajowców, zdarzają się też transkrypcje języka ukraińskiego na alfabet łaciński. Osoby podróżujące na Ukrainę, powinny również zdawać sobie sprawę, że jest to wyjątkowo rozległy kraj liczący aż 604 000 kilometrów kwadratowych. Po względem powierzchni, Ukraina jest zatem prawie dwa razy większa od Polski (ok. 313 000 kilometrów kwadratowych). Obydwa kraje różni też gęstość zaludnienia. W przypadku Ukrainy, wynosi ona tylko 75 osób/km2. Analogiczny wynik dla Polski kształtuje się na poziomie 124 osoby/km2. Faktyczna gęstość zaludnienia Ukrainy prawdopodobnie jest niższa od oficjalnych statystyk, które nie uwzględniają masowego charakteru emigracji zarobkowej ( do Polski). ZWRÓĆ UWAGĘ: Ukraina jest krajem prawie dwa razy większym od Polski, który cechuje się jednak gęstością zaludnienia mniejszą o około 40% (w stosunku do „polskiego” wyniku). Naszym rodakom Ukraina kojarzy się przede wszystkim z przepastnymi równinami. Nie ma tym przesady, bo obszar opisywanego kraju jest przede wszystkim równinny. Wyjątek stanowi tylko południowo – zachodnia część Ukrainy, gdzie sięgają Karpaty. Góry znajdziemy również na Krymie, który de facto jest częścią Rosji. O nizinnym charakterze Ukrainy dobrze świadczy średnia wysokość jej terytorium (175 metrów nad poziomem morza – Co ciekawe, bardzo podobny wynik odnotowano dla Polski. Nawet ukraińskie wyżyny zwykle nie wznoszą się na wysokość większą niż 200 – 300 Ukraińska część Karpat też nie imponuje wysokością, a jej najwyższy szczyt mierzący 2061 (Howerla) stanowi jednocześnie najwyższy punkt Ukrainy. Warto dodać, że Ukraina czasem bywa nazywana krajem wielkich rzek. Mowa o następujących ciekach wodnych: Dnieprze, Prypeci, Dońcu, Bohu, Dniestrze, Cisie oraz Dunaju. Największe znaczenie przyrodnicze oraz gospodarcze ma Dniepr o łącznej długości prawie 2300 kilometrów, który przepływa przez Kijów i uchodzi do Morza Czarnego poprzez płytką zatokę (tzw. liman). ZWRÓĆ UWAGĘ: Ukraina to kraj typowo nizinny, w którym tereny wzniesione na wysokość ponad 300 metrów nad poziomem morza stanowią rzadkość. Ukraina słynie z dobrych gleb (czarnoziemów), które niestety w pewnej części zostały zniszczone na wskutek nieprawidłowej uprawy. Opisywany kraj wyróżnia się bardzo wysokim udziałem ziemi ornej (aż 56%) w łącznej powierzchni swojego terytorium. Znacznie mniejszy jest udział ukraińskich lasów (17%) oraz pastwisk (14%). Te wyniki stanowią odzwierciedlenie specyficznego równinno – stepowego charakteru Ukrainy. Wspomniany kraj w przeważającej mierze jest poddawany wpływowi kontynentalnego powietrza przypływającego znad potężnych mas lądowych wschodniej Europy oraz Azji. Właśnie dlatego na przeważającej części Ukrainy panuje klimat umiarkowany kontynentalny. Cechuje się on dużą różnicą temperatur pomiędzy latem oraz zimą i występowaniem opadów głównie w czerwcu – lipcu. Kontynentalizm ukraińskiego klimatu wyraźnie wzrasta wraz z przesuwaniem się na wschód. Świadczy o tym porównanie przeciętnych temperatur stycznia na terenie Lwowa oraz Charkowa (odpowiednio -3°C oraz -5°C). Z istotną różnicą, mamy do czynienia również w lipcu (Lwów – 18°C, Charków – 21°C). Dla porównania warto dodać, że przeciętne dobowe temperatury dla Warszawy wynoszą -2°C w styczniu oraz 19°C w lipcu. Łagodniejszego klimatu można doświadczyć tylko w południowej części Ukrainy. Mowa o obszarze położonym na południe od Dniepropietrowska, gdzie panuje klimat kontynentalny ciepły. ZWRÓĆ UWAGĘ: W przypadku Ukrainy, trzeba być przygotowanym na bardziej dokuczliwe zimowe mrozy oraz większe letnie upały niż na terenie Polski. Ta uwaga dotyczy przede wszystkim obszarów położonych we wschodniej części kraju. Specyficzny rolniczo – stepowy charakter Ukrainy to czynnik, który podobnie jak zmiany historyczne, przez wieki mocno kształtował kulturę Ukraińców. Przedstawiciele tego narodu obecnie stanowią około 80% ludności Ukrainy. Udział Rosjan w liczbie mieszkańców Ukrainy wynosi natomiast 15% – 20%. Sytuację komplikuje fakt, że spora część mieszkańców opisywanego kraju jest dwujęzyczna (tzn. zna język rosyjski oraz ukraiński) lub posługuje się swoistą mieszanką tych dwóch języków (tzw. surżykiem). Wyniki ostatniego spisu powszechnego sugerują, że udział rosyjskojęzycznych mieszkańców Ukrainy wynosi około 30%. Takie osoby mieszkają głównie we wschodniej części opisywanego kraju. Jeżeli chodzi o Polaków, to wedle oficjalnych danych nie stanowią już oni znaczącej mniejszości narodowej na terenie Ukrainy. Udział naszych rodaków (według oficjalnych statystyk) można szacować na 0,3%. Co ciekawe, druga najważniejsza mniejszość narodowa na Ukrainie (Białorusini), cechuje się udziałem wynoszącym jedynie 0,6%. W kontekście mniejszości polskiej na Ukrainie trzeba jednak pamiętać, że jej liczebność jest ustalana w dużym przybliżeniu. Polskie korzenie mogą mieć nawet 2 miliony mieszkańców Ukrainy. W przypadku Ukrainy, trudno też znaleźć bardzo dokładne szacunki dotyczące struktury religijnej. Nawet dwie trzecie mieszkańców opisywanego kraju identyfikuje się jako wyznawcy religii prawosławnej. Chodzi przede wszystkim o wiernych podlegających pod Patriarchat Kijowski lub Patriarchat Moskiewski. Trzeba jednak pamiętać, że po czasach radzieckich Ukraina jest już krajem mocno zlaicyzowanym. Wśród znaczących grup religijnych, trzeba wskazać również grekokatolików stanowiących około 8% – 10% ukraińskiej populacji. ZWRÓĆ UWAGĘ: Liczba Polaków na Ukrainie jest określana bardzo różnie. Świadczą o tym szacunki wahające się od 150 000 do 2 000 000 osób. Wbrew pozorom, obwód kijowski nie jest najważniejszym skupiskiem naszych rodaków. Odgrywają oni największą rolę w obwodzie żytomierskim położonym przy granicy z Białorusią. Jeżeli chodzi o sytuację gospodarczą oraz społeczną Ukrainy, to truizmem wydaje się określenie jej jako bardzo trudnej. Można jednak zauważyć pewną poprawę. Wspomniany kraj latem 2018 r. na pewno znajdował się w lepszym położeniu niż cztery lata wcześniej (pomimo faktycznej utraty Krymu oraz terenów Ługańskiej Republiki Ludowej oraz Donieckiej Republiki Ludowej). O poprawie świadczy między innymi stabilizacja frontu na wschodzie kraju i pojawienie się wzrostu gospodarczego. Wszystko wskazuje jednak na to, że kryzys demograficzny nadal będzie się pogłębiał, a część emigrujących Ukraińców przez dłuższy czas pozostanie na terenie goszczących ich krajów ( Polski oraz Czech). Równie problematyczna wydaje się kwestia okcydentalizacji Ukrainy związana z przyjęciem tego kraju do NATO oraz Unii Europejskiej. Z punktu widzenia Ukrainy, sporym sukcesem jest samo utworzenie strefy wolnego handlu pomiędzy tym krajem oraz UE. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! ZWRÓĆ UWAGĘ: Zmagająca się z wieloma problemami Ukraina, pozostaje jednym z najgorzej rozwiniętych krajów Starego Kontynentu. Pod względem poziomu wskaźnika rozwoju społecznego (obliczanego przez ONZ), Ukraina obecnie plasuje się na 84 miejscu. Polska zajmuje natomiast 36 pozycję w rankingu dotyczącym wszystkich państw globu. Informacje prawne dla turystów odwiedzających Ukrainę W ramach naszych opisów turystycznych, rozdziały dotyczące przepisów prawnych z poszczególnych krajów, zawsze rozpoczynamy od tematu wjazdu. W przypadku Ukrainy, wspomniany temat jest szczególnie ważny z uwagi na pewne utrudnienia natury formalnej oraz praktycznej (np. częste kolejki na granicy). Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez MSZ, Polacy mogą wjechać na teren Ukrainy na podstawie ważnego paszportu. Pobyt turysty bez wizy wjazdowej, może trwać przez 90 dni w ciągu każdych 6 miesięcy. Warto pamiętać, że osoby podróżujące na Ukrainę, zostały zobowiązane do posiadania odpowiednich środków finansujących pobyt. Minimalny limit to 400 euro na pierwsze 5 dni pobytu oraz odpowiednio większa kwota w przypadku dłuższej wizyty. Celnicy są uprawnieni do kontroli wypełniania wspomnianego obowiązku. ZWRÓĆ UWAGĘ: Polak może wjechać na Ukrainę na podstawie samego paszportu (bez wizy) i przebywać w tym kraju przez kolejne 90 dni. Wymagane jest jednak posiadanie odpowiednich środków na pobyt. O wiele bardziej skomplikowane są procedury wjazdu na teren Krymu. Ukraińskie służby graniczne mogą nie wpuścić tam Polaka nawet jeśli spełnia wszystkie wymagania formalne. Nie wydaje się to problemem, gdyż polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych stanowczo odradza podróż na teren Krymu zajmowanego przez Rosję oraz Ługańskiej Republiki Ludowej i Donieckiej Republiki Ludowej. Polacy nie powinni się również zapuszczać na obszary położone blisko wspomnianych republik, które są administrowane bezpośrednio przez rząd w Kijowie. Takie tereny stanowią bowiem potencjalną strefę walk. W kwestii bezpieczeństwa warto również wspomnieć o ostrzeżeniu MSZ-u dotyczącym ewentualnych prowokacji o charakterze antypolskim. W 2018 r. doszło do kolejnego pogorszenia stosunków pomiędzy Polską oraz Ukrainą. Właśnie dlatego polscy turyści nie powinni uczestniczyć w zgromadzeniach o charakterze politycznym i podejmować tematów dotyczących np. rzezi wołyńskiej, relacji polsko – ukraińskich w czasach II RP oraz wojny na wschodzie opisywanego kraju. Jeżeli chodzi o przestępczość pospolitą, to polskie służby dyplomatyczne stwierdzają, że stan bezpieczeństwa na Ukrainie jest zadowalający. Trzeba jednak unikać nocnych wycieczek w dzielnice oddalone od centrów miast, podwożenia nieznanych autostopowiczów i spożywania alkoholu z przypadkowo spotkanymi osobami. Podobnie jak w bardziej bezpiecznych krajach, trzeba również uważać na kradzieże kieszonkowe oraz kradzieże w środkach transportu publicznego. ZWRÓĆ UWAGĘ: Polscy turyści nie powinni się zapuszczać na Krym oraz w pobliże Ługańskiej Republiki Ludowej i Donieckiej Republiki Ludowej. Na pozostałej części Ukrainy warto zachować ostrożność i nie prowokować sporów o charakterze polityczno – historycznym. Jeżeli chodzi o ogólne kwestie prawne i bezpieczeństwo, to w kontekście Ukrainy warto również wspomnieć o ubezpieczeniu turystycznym. Polskie służby dyplomatyczne zalecają zakup takiej polisy (podobnie jak w przypadku wyjazdu do innych krajów). Zalecenia MSZ-u wydają się szczególnie przekonujące w kontekście Ukrainy. Warto bowiem pamiętać, że wspomniany kraj nie respektuje Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Dodatkowym problemem jest bardzo zły stan wyposażenia szpitali. Standard przedstawia się nieco lepiej w przypadku prywatnej opieki medycznej, która również jest odpłatna dla turystów z Polski. Wbrew temu co można sądzić, koszty hospitalizacji na Ukrainie wcale nie są niskie. Może je pokryć polisa turystyczna. Warto upewnić się, że takie ubezpieczenie zapewnia również refundację kosztów transportowych związanych z przewiezieniem ciężko chorego turysty do Polski. Pomimo geograficznej bliskości Polski oraz Ukrainy, wspomniane koszty czasem sięgają nawet kilkunastu lub kilkudziesięciu tysięcy złotych. W nawiązaniu do kwestii zdrowotnych, warto wspomnieć o nienajlepszym stanie sanitarnym opisywanego kraju. MSZ zaleca turystom szczepienia przeciwko żółtaczce, zabranie leków na żołądek oraz unikanie picia wody z kraju. Warto również pamiętać, że na terenie Ukrainy istnieje podwyższone ryzyko zarażenia się wirusem HIV, odrą lub durem brzusznym. W przypadku terenów położonych blisko Czarnobyla, podwyższony poziom promieniowania nadal stanowi zagrożenie. ZWRÓĆ UWAGĘ: Przed wyjazdem na Ukrainę, koniecznie trzeba kupić ubezpieczenie turystyczne, które zapewni zwrot kosztów leczenia (publicznego i prywatnego). Kolejną ważną kwestią jest ostrożność związana z możliwością zarażenia się różnymi chorobami. Ważne informacje dla kierowców jadących na Ukrainę Można przypuszczać, że wielu Polaków wybierze się własnym autem na teren Ukrainy. Przed taką wycieczką, trzeba koniecznie wystąpić do ubezpieczyciela o wystawienie Zielonej Karty. Taki dodatek do OC często jest bezpłatny. W przypadku wyjazdu pożyczonym samochodem, konieczne jest również posiadanie notarialnej umowy użyczenia (sporządzonej przez notariusza i przetłumaczonej na język ukraiński). Specjalne oświadczenie będzie wymagane także w przypadku posiadania zastępczych tabliczek znamionowych w samochodzie. Warto wiedzieć, że nieczytelne takie tabliczki narażają kierowcę na konsekwencje karne połączone z przepadkiem samochodu. ZWRÓĆ UWAGĘ: Zielona Karta stanowi niezbędny element wyposażenia kierowcy wyjeżdzającego na Ukrainę. Taka kartę często można uzyskać za darmo. Polskie służby dyplomatyczne ostrzegają również przed złym stanem ukraińskich dróg (dziury/duże kamienie na poboczach) i dużą odległością pomiędzy kolejnymi warsztatami naprawczymi. Osoby posiadające samochodowe ubezpieczenie autocasco lub assistance powinny się upewnić, czy wspomniane polisy działają na terenie Ukrainy. Dość częste są bowiem wyłączenia ochrony dotyczące opisywanego kraju. Ze względu na kradzieże zagranicznych tablic rejestracyjnych, zalecane jest parkowanie samochodów na parkingach strzeżonych. Kolejnym problemem bywają samozwańcze patrole kozackie (w prywatnych samochodach), które zatrzymują cudzoziemców i domagają się od nich zapłaty pieniędzy. Prawo do nakładania mandatów ma tylko ukraińska policja. Można zostać ukaranym między innymi za brak trójkąta ostrzegawczego, apteczki lub gaśnicy. Na Ukrainie wymagane jest również posiadanie opon zimowych od listopada do kwietnia. Mandaty są wystawiane także za przekroczenie obowiązującego limitu stężenia alkoholu we krwi (0,0 promila) oraz lokalnych ograniczeń prędkości. W przypadku Ukrainy, takie ograniczenia przedstawiają się następująco: strefa zamieszkania – 20 km/h, teren zabudowany – 60 km/h, poza terenem zabudowanym – 110 km/h, autostrady – 130 km/h. Warto pamiętać, że zmiany ograniczeń prędkości (np. po wjechaniu na teren zabudowany), nie zawsze są prawidłowo oznaczone i sygnalizowane. Jeżeli chodzi o mandaty, to warto pamiętać, że nie są one płatne na miejscu (podczas rozmowy z policjantem). Cudzoziemiec musi pamiętać o zapłaceniu należnej kwoty przed upływem 15 dni. W przeciwnym razie, może dojść do przejściowego zatrzymania samochodu przez policję. Z punktu widzenia polskiego kierowcy, pozytywnym akcentem wizyty na Ukrainie są niższe ceny paliwa (różnica wynosi mniej więcej 20% względem Polski). Warto korzystać z stacji benzynowych należących do znanych koncernów (np. Shell) i sprawdzać odległość do najbliższego punktu sprzedaży paliwa. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! ZWRÓĆ UWAGĘ: Mandaty na Ukrainie zwykle nie są wysokie (np. 200 hrywien – 450 hrywien), ale ich niezapłacenie w terminie może skutkować przejściową konfiskatą samochodu. Informacje dotyczące płatności w hrywnach Osoby wyjeżdzające na Ukrainę z pewnością bliżej poznają tamtejszą walutę, czyli hrywnę ukraińską. W czasach kryzysu gospodarczego na Ukrainie, bardzo mocno osłabła ona wobec innych walut, co stanowi pozytyw z punktu widzenia zagranicznych turystów (między innymi Polaków). Mniej pozytywną kwestią jest fakt, że Ukraina pod względem dostępności bankomatów oraz terminali płatniczych, prezentuje się gorzej niż Polska. Przy pomocy karty bez problemu zapłacimy tylko w większych ukraińskich miastach. Płatności „kartowe” na Ukrainie są problematyczne również dlatego, że polskie banki nie oferują kont z „debetówką” rozliczaną w hrywnach. Natomiast użycie karty płatniczej z dolarem amerykańskim lub euro jako walutą rozliczeniową, będzie skutkowało kosztami dotyczącymi kursów używanych przez bank lub organizację płatniczą (VISA/MasterCard). Właśnie dlatego osoby zamierzające płacić bezgotówkowo na Ukrainie, najpierw powinny sprawdzić koszty takiego rozwiązania. Jako punkt odniesienia można przyjąć kursy z kantorów. Ostrożność trzeba zachować również podczas wypłacania środków przy pomocy ukraińskich bankomatów. Osoba wykonująca pierwszą taką wypłatę, później powinna sprawdzić jej koszt w systemie bankowości internetowej. ZWRÓĆ UWAGĘ: Podczas zwiedzania Ukrainy, nie można nastawić się wyłącznie na płatności bezgotówkowe. Na prowincji nadal popularna jest gotówka. Warto przyjąć, że podczas wyjazdu na Ukrainę, gotówka będzie podstawowym środkiem płatniczym. Na szczęście, ukraińskie banknoty bez problemu są dostępne w polskich kantorach stacjonarnych. Hrywny łatwiej można kupić w Polsce, aniżeli złote na Ukrainie (zwłaszcza wschodniej). Osoby kupujące ukraińską walutę przed wyjazdem na wschód powinny wiedzieć, że kwotę do 15 000 UAH deklaruje się ustnie przy przekraczaniu granicy. W przypadku sum wynoszących od 15 000 UAH do 50 000 UAH, potrzebna jest deklaracja pisemna. Sumę większą niż 50 000 UAH, wywieziemy z Ukrainy tylko po uzyskaniu zgody tamtejszego banku centralnego. Jeżeli chodzi o inne waluty, to oświadczenie pisemne podczas odprawy celnej nie będzie wymagane dla sumy o równowartości do 10 000 EUR. Europejska waluta jest oczywiście uznawana w ukraińskich kantorach i można ją wymienić bez kłopotu (łatwiej niż złotego). Istnieje zatem możliwość „taniego” zakupu euro przez Internet oraz późniejszej ich wypłaty przy pomocy polskich bankomatów. W razie potrzeby, euro później wymienimy w jednym z ukraińskich kantorów. Oprócz euro warto zabrać również pewną sumę w dolarach amerykańskich, czyli walucie cieszącej się na Ukrainie sporym zaufaniem. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre ukraińskie kantory nie będą chciały przyjąć banknotów „dolarowych” starszych niż 10 lat – 15 lat. W kontekście ukraińskich kantorów warto również pamiętać o formalnościach, które mogą polegać na obowiązku skserowania paszportu obcokrajowca. Mimo pewnych uciążliwości natury formalnej, polscy turyści powinni wybierać oficjalne kantory oraz banki zamiast oferty osób proponujących wymianę na ulicy. Korzystanie z usług takich ukraińskich „cinkciarzy” może się skończyć oszustwem (np. wręczeniem fałszywego banknotu), a nawet problemami ze strony ukraińskiej policji. ZWRÓĆ UWAGĘ: Podczas pobytu na Ukrainie, walutę warto wymieniać tylko w bankach oraz oficjalnych kantorach (zwłaszcza tych należących do większych sieci). Nie wszędzie łatwo wymienimy złotego. Akceptowalność dolara oraz euro jest większa (zwłaszcza na wschód od Lwowa). Sprawdź, w którym serwisie wymiany walut online można najtaniej kupić dolara amerykańskiego > Dowiedz się, jakie są aktualne notowania hrywny ukraińskiej względem złotego > Przeczytaj nasz ciekawy opis hrywny ukraińskiej dotyczący jej historii oraz specyfiki > Można przypuszczać, że dla wielu Polaków odwiedzających Ukrainę, priorytetem turystycznym będzie Kijów oraz Lwów. Ukraińska stolica obfitująca w liczne zabytki, stanowi naturalny cel turystyczny. Inną kwestia jest to, że zwiedzenie stolicy każdego poznawanego kraju wydaje się oczywistością. W przypadku Lwowa, bardzo ważnym czynnikiem są kulturowe związki tego miasta z Polską. Warto zdawać sobie sprawę, że Lwów położony w najmniej zamożnej części Ukrainy, nie jest wiodącym ośrodkiem gospodarczym kraju. Z punktu widzenia Polaków, to miasto zwykle stanowi jednak pierwszy i podstawowy cel podróży. ZWRÓĆ UWAGĘ: Lwów liczący 0,73 mln mieszkańców, obecnie jest dopiero siódmym pod względem wielkości miastem Ukrainy. Większe są następujące ośrodki miejskie: Kijów (ok. 2,9 mln mieszkańców), Charków (1,5 mln), Odessa (1,0 mln), Dnipro (1,0 mln), Donieck (0,9 mln) oraz Zaporoże (0,8 mln). Z uwagi na priorytetowe znaczenie Kijowa oraz Lwowa dla polskich turystów, poniżej prezentujemy krótkie opisy najważniejszych atrakcji turystycznych w tych miastach. Trudno wymienić wszystkie ciekawe punkty na mapie wspomnianych ośrodków miejskich. Właśnie dlatego ograniczyliśmy się do najbardziej znanych miejsc oraz zabytków. Do tej grupy należy: Ławra Peczerska w Kijowie – ten ogromny kompleks sakralny został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Szczęśliwie udało mu się przetrwać czasy radzieckie i dopiero w latach 90 – tych przeszedł odbudowę zniszczeń wojennych. Obecnie teren ławry znajduje się pod wspólnym zarządem państwa ukraińskiego (muzea) oraz cerkwi prawosławnej (budynki sakralne). Warto wiedzieć, że w skład opisywanego zespołu sakralnego wchodzi ponad 20 różnych budynków oraz obiektów. Jedną z najcenniejszych części ławry jest Nadbramna cerkiew Świętej Trójcy wybudowana na początku XII wieku. Na zwiedzanie całego zespołu Ławry Peczerskiej warto zarezerwować sobie sporo czasu, gdyż zajmuje on powierzchnię aż 24 hektarów. Jako wizytówka Ukrainy i obiekt z listy dziedzictwa kulturowego UNESCO, opisywana ławra jest bardzo dobrze utrzymana oraz przystosowana do zwiedzania przez dużą liczbę turystów. Złota Brama w Kijowie – wielu Polaków może kojarzyć ten budynek z legendy dotyczącej Bolesława Chrobrego oraz miecza koronacyjnego Szczerbca. Warto wiedzieć, że Złota Brama została poważnie zniszczona podczas najazdu mongolskiego z 1241 r. Aż do końca lat 70 – tych XX wieku, ta brama znajdowała się w bardzo złym stanie, a jej pozostałości nie pozwalały na ustalenie dokładnego wyglądu przed zniszczeniami. Właśnie dlatego trudno powiedzieć, czy aktualna rekonstrukcja Złotej Bramy odpowiada jej pierwotnemu wyglądowi. Tym niemniej warto odwiedzić wspomniany zabytek, który jest rozpoznawalną częścią Kijowa. Sobór Mądrości Bożej w Kijowie – wspomniany sobór to kolejna budowla sakralna Kijowa, którą na pewno trzeba odwiedzić (nie tylko ze względu na wyróżnienie przez UNESCO). Warto wiedzieć, że budowa tak zwanego Soboru Sofijskiego rozpoczęła się już na początku XI wieku. Później jego losy były skomplikowane i obfitowały w zniszczenia wojenne oraz kolejne odbudowy. Warto tutaj wspomnieć o szkodach, jakie wywołał najazd mongolski z XIII wieku. Poważne zniszczenia były związane również z II wojną światową, a przyczynili się do nich zarówno Rosjanie, jak i Niemcy. Obecnie sobór sofijski posiada status muzeum. W jego wnętrzu warto zobaczyć sarkofag Jarosława Mądrego oraz cenne freski datowane nawet na początek XI wieku. Cerkiew Św. Andrzeja w Kijowie – ta barokowa cerkiew, którą wybudowano w połowie XVIII wieku na polecenie carycy Elżbiety, wydaje się jednym z najbardziej okazałych budynków Kijowa. Obecnie Cerkiew Św. Andrzeja jest utrzymana w dobrym stanie i stanowi własność Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Opisywany budynek wyróżnia się między innymi bardzo bogatym wystrojem wnętrza typowym dla epoki baroku. Monaster Św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach – ta piękna świątynia stanowi rekonstrukcję, ponieważ władze radzieckie w latach 30 – tych XX wieku zniszczyły oryginalny monaster. Powstał on na początku XII wieku i już wtedy wyróżniał się unikalnymi złoconymi kopułami. Opisywaną świątynię mocno rozbudowano w XVII wieku, kiedy nabrała ona cech tak zwanego baroku kozackiego. Rekonstrukcja ukończona w 2000 r. pochłonęła sporo pieniędzy, ale dzięki temu udało się odtworzyć pierwotny wygląd monasteru z czasów baroku. Na uwagę zasługuje między innymi bardzo bogato zdobiony ikonostas. Plac Niepodległości w Kijowie – wspomniany plac jest lepiej znany w Polsce po wydarzeniach związanych z tzw. pomarańczową rewolucją oraz Euromajdanem. To urokliwe miejsce doczekało się przebudowy i remontu na początku XX wieku. Obecnie na terenie Placu Niepodległości można zobaczyć Lacką Bramę, pomniki legendarnych założycieli Kijowa, Archanioła Gabriela oraz Kozaka Mamaja, a także wysoką kolumnę z figurą słowiańskiej boginki Berehyni. Pomnik Matki Ojczyzny – ten ponad stumetrowy monument jest dobrze widoczny z wielu części Kijowa. Odsłonięto go na początku lat 80 – tych minionego wieku w związku z obchodami 500 – lecia ukraińskiej stolicy. Potężny pomnik przedstawiający Matkę Ojczyznę, obecnie jest traktowany jako hołd dla Ukraińców poległych w trakcie II wojny światowej. Mimo wcześniejszych deklaracji, nie usunięto z niego jeszcze godła ZSRR. Rynek we Lwowie – lwowski rynek z pewnością jest urokliwym miejscem i przypomina o czasach, kiedy to właśnie Lwów był najważniejszym miastem Galicji. Warto wiedzieć, że cała lwowska starówka widnieje obecnie na liście dziedzictwa kulturowego UNESCO. Jej ciekawym elementem jest między innymi ponad 40 kamienic umieszczonych w pierzejach rynku, które prezentują bardzo różne style architektoniczne. Należy również zwrócić uwagę na cztery fontanny oraz klasycystyczny ratusz pochodzący z pierwszej połowy XIX wieku. Po remoncie nawierzchni w 2006 roku, lwowski rynek jest o wiele bardziej atrakcyjny dla turystów. Archikatedralny sobór Św. Jura we Lwowie – wspomniana cerkiew jest bardzo ważnym kościołem dla ukraińskich grekokatolików. Podobnie jak lwowskie stare miasto, została ona wpisana na listę dziedzictwa UNESCO. Warto wiedzieć, że budowa opisywanego soboru trwała od 1744 r. do 1772 r. Ta świątynia obecnie jest uznawana za jedną z najpiękniejszych europejskich budowli okresu późnego baroku. Wyróżnia ją bardzo bogaty wystrój wnętrza. Kościół Bożego Ciała i klasztor Dominikanów we Lwowie – to kolejny budynek uznawany za bardzo cenny zabytek epoki baroku. Wzniesiono go w połowie XVIII wieku (lata 1749 – 1769) na miejscu wcześniejszej gotyckiej świątyni. Opisywany zespół sakralny dwukrotnie padł ofiarą poważnego pożaru, a w czasach sowieckich wykorzystywano go jako magazyn cementu oraz siedzibę Muzeum Religii i Ateizmu. Obecnie Kościół Bożego Ciała znajduje się w dobrym stanie i służy lwowskim grekokatolikom. Jego bardzo znanym elementem jest fasada z napisem „Soli Deo Honor et Gloria”. Kościół Św. Andrzeja i klasztor Bernardynów we Lwowie – Kościół Św. Andrzeja wraz z przyległym zespołem klasztornym bywa często odwiedzany przez turystów z Polski. Wybudowano go na początku XVII stulecia w stylu manieryzmu. Charakterystycznym elementem kościoła jest okazała i bogato zdobiona fasada. Po okresie zaniedbania podczas rządów komunistów, opisywany zespół sakralny został odrestaurowany i przekazany w ręce grekokatolików (jako cerkiew pod wezwaniem Św. Andrzeja Apostoła). Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie – wspomniana bazylika będąca jedną z najstarszych budowli sakralnych Lwowa, obecnie jest wykorzystywana przez miejscowych katolików. Znajduje się w niej Obraz Matki Bożej Łaskawej Ślicznej Gwiazdy Lwowa. Opisywana świątynia zasługuje na uwagę również dlatego, że jej budowę rozpoczęto już za czasów Kazimierza Wielkiego. W latach 90 – tych (przed wizytą Jana Pawła II), lwowska bazylika przeszła renowację, która znacznie poprawiła jej stan. Cmentarz Orląt Lwowskich we Lwowie – ta nekropolia jest jednym z najważniejszych miejsc polskiej martyrologii. Niestety w przeszłości stanowiła ona przyczynę zatargów polsko – ukraińskich. Wynika to z faktu, że osoby pochowane na opisywanym cmentarzu, bohatersko walczyły przeciwko przejęciu rządów we Lwowie przez ukraińską mniejszość. Nekropolia otwarta w 1924 roku, później niestety została zdewastowana przez władze sowieckie (między innymi przy pomocy czołgów). Prace rekonstrukcyjne trwały od początku lat 90 – tych do 2005 r. Obecnie Cmentarz Orląt Lwowskich znajduje się w dobrym stanie i jest odwiedzany przez dużą liczbę turystów (nie tylko z Polski). Cmentarz Łyczakowski we Lwowie – opisywany cmentarz to kolejna lwowska nekropolia, którą bardzo często zwiedzają Polacy. Na tej zabytkowej nekropolii założonej w 1786 roku, spoczywa wiele zasłużonych osób. Można zaliczyć do nich między innymi znanego matematyka Stefana Banacha, malarza Artura Grottgera oraz pisarkę Gabrielę Zapolską. Cmentarz Łyczakowski przyciąga Polaków również ze względu na ciekawą architekturę zabytkowych nagrobków. Wiele z nich zostało odnowionych dzięki polskiemu wsparciu finansowemu. Pałac Potockich we Lwowie – wspomniany pałac stanowi ciekawą pozostałość po bogactwie rodu Potockich. Został on wzniesiony w latach 1888 – 1890. Obecnie mieści się w nim rezydencja Prezydenta Ukrainy oraz Lwowska Galeria Sztuki. Właśnie dlatego nie trzeba obawiać się o stan oraz przyszłość Pałacu Potockich. Ta neorenesansowa budowla obecnie jest jedną z pereł lwowskiej architektury. Trzeba podkreślić, że obydwa opisywane miasta (Lwów oraz Kijów), mają sporo do zaoferowania nie tylko osobom szczególnie lubiącym zwiedzać zabytki. Mowa o szerokiej ofercie klubów, pubów, barów oraz restauracji. Ciekawe miejsca dla siebie znajdą również osoby podróżujące z dziećmi. Jako przykład można podać Ogród Zoologiczny w Kijowie, kijowskie Oceanarium Sea Fairy Tale, lwowski aquapark oraz skansen na terenie Lwowa (tzw. Szewczenkowski Gaj). Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! Do zwiedzania ukraińskich miast, z pewnością zachęcają niskie ceny. Wedle danych serwisu przeciętny koszt dóbr i usług konsumpcyjnych na terenie Kijowa jest o 36% niższy od analogicznej stawki dotyczącej Warszawy. W przypadku gotowych posiłków z restauracji oraz żywności, analogiczne różnice na korzyść Kijowa wynoszą odpowiednio 46% oraz 32%. ZWRÓĆ UWAGĘ: Na terenie Ukrainy można spodziewać się cen popularnych produktów oraz usług, które są o mniej więcej 30% – 50% niższe od analogicznych stawek z Polski. W tak dużym państwie jak Ukraina, sporo atrakcji znajdziemy również poza Lwowem oraz Kijowem. Trudno zliczyć wszystkie ukraińskie zabytki oraz ciekawe turystycznie miejsca. Właśnie dlatego wybraliśmy kilka najbardziej znanych i atrakcyjnych propozycji dla polskiego turysty. Do tej kategorii można zaliczyć na przykład: Zamek w Kamieńcu Podolskim – ta twierdza stanowi ciekawy cel wycieczki nie tylko dla osób zainteresowanych historią I Rzeczpospolitej. Obecnie jest ona zaliczana do grona siedmiu cudów Ukrainy i odwiedzana przez rzesze turystów (nie tylko Ukraińców oraz Polaków). Warownia położona nad rzeką Smotrycz, składa się z dwóch części powstałych w różnych okresach historycznych (tzw. Nowego Zamku – czas budowy I połowa XVII wieku oraz Starego Zamku – czas budowy II połowa XIV wieku). Przez trzysta lat Zamek w Kamieńcu Podolskim cieszył się opinią bardzo skutecznej i trudnej do zdobycia warowni. Później pełnił on funkcję więzienia. Prace rekonstrukcyjne i konserwatorskie w tej twierdzy zaczęto prowadzić pod koniec lat 30 – tych minionego wieku. Obecnie kamieniecki zamek jest najważniejszą atrakcja turystyczną całego regionu. Zamek w Chocimiu – chocimska twierdza również jest mocno związana z historią I Rzeczpospolitej. Potwierdzenie stanowią na przykład dwie bitwy pod Chocimiem z roku 1621 oraz 1673. Opisywaną warownię pierwotnie zbudowano w XIV wieku, ale kolejne zniszczenia związane z oblężeniami skutkowały dużą liczbą późniejszych odbudów oraz modyfikacji. Warto wiedzieć, że chocimski zamek został zakwalifikowany do kategorii siedmiu cudów Ukrainy. Obecnie ta stara twierdza stanowi jedną z największych atrakcji obwodu czerniowieckiego położonego blisko granicy z Rumunią oraz Mołdawią. Zabytkową zabudowę Odessy – trzecie największe miasto Ukrainy ma sporo do zaoferowania turystom. W tej milionowej metropolii znajdziemy wiele ciekawych budynków. Samo położenie Odessy nad Morzem Czarnym, również stanowi atut i czyni ze wspomnianego miasta dobry cel podróży dla osób, które latem chcą się poopalać. W normalnych warunkach, wielu z tych turystów odwiedziłoby Krym. Do zabytków Odessy można zaliczyć między innymi: budynek Filharmonii Miejskiej, słynne Schody Potiomkinowskie (znane z filmu Pancernik Potiomkin), Pałac Beliny – Brzozowskiego oraz neobarokowy budynek Narodowego Akademickiego Teatru Opery i Baletu w Odessie Pasmo górskie Czarnohora – najwyższe pasmo górskie Ukrainy może skusić wszystkie osoby bliżej zainteresowane przyrodą tego kraju. Czarnohory stanowią miłą odmianę po nizinnej rzeźbie ukraińskich stepów. Charakterystyczną cechą tych gór są ich łagodne grzbiety. Najwyższe wierzchołki gór Czarnohora porasta roślinność alpejska. Z kolei niżej rozciąga się pasmo połonin. Ciekawym elementem lokalnego krajobrazu jest również pierwotny las bukowy wpisany na listę dziedzictwa UNESCO. Warto wspomnieć, że w okolicy pasma Czarnohora występują liczne źródła mineralne. Korzystało z nich między innymi znane uzdrowisko Burkut. Pałac biskupów bukowińskich w Czerniowcach – podczas zwiedzania zachodniej części Ukrainy, warto zatrzymać się w Czerniowcach położonych blisko granicy z Rumunią. Na terenie tego miasta znajduje się bowiem dawna rezydencja prawosławnego metropolity Bukowiny, która w 2011 r. została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. We wspomnianej rezydencji obecnie mieści się Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza. Park Zofiówka w Humaniu – ten park stanowi kolejny obiekt z listy siedmiu cudów Ukrainy. Jego powstanie wiąże się z osobą Zofii Potockiej, czyli żony niesławnego targowiczanina Stanisława Szczęsnego Potockiego. Urządzenie wspomnianego parku pochłonęło ogromne środki z kieszeni Szczęsnego Potockiego i trwało aż dziewięć lat. Od czasu założenia Zofiówki, jej wygląd dość mocno się zmienił. Tym niemniej, opisywany zespół parkowy nadal jest chętnie odwiedzany przez turystów z Ukrainy oraz zagranicy. Poza wymienionymi zabytkami, w całej Ukrainie można znaleźć również wiele innych ciekawych miejsc oraz atrakcji. Miłośników dzikich i prowincjonalnych klimatów może zainteresować całe Zakarpacie, które jest jednym z najmniej przekształconych przez człowieka terenów w Europie. Wszystkie osoby zamierzające odwiedzać mniej uczęszczane przez turystów zakątki Ukrainy, powinny najpierw sprawdzić możliwości dojazdu przy pomocy komunikacji publicznej lub własnego samochodu. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! ZWRÓĆ UWAGĘ: Posiadanie typowo terenowego samochodu z napędem na dwie osie, bywa bardzo użyteczne w przypadku podróży po wielu mniej uczęszczanych ukraińskich drogach. Czego warto spróbować na Ukrainie? Ukraina to kraj, który może się pochwalić własną i ciekawą tradycją kulinarną. Kuchnia ukraińska w pewnym zakresie przypomina polską oraz rosyjską. Tym niemniej, można w niej znaleźć wyjątkowe dania, które zainteresują polskich turystów. Polacy odwiedzający Ukrainę, na pewno powinni spróbować następujących specjałów: barszczu ukraińskiego przyrządzonego z buraków, kapusty, fasoli, marchewki, ziemniaków oraz śmietany pielmieni, czyli dużych pierogów ze zlepionymi rogami, posiadających nadzienie mięsne (nie gotowane uprzednio) placków hreczanych z mąki gryczanej wypiekanych w piekarniku uchy, czyli ukraińskiej zupy z różnych gatunków ryb dania jednogarnkowego żarkoje (tzn. mięsa zapiekanego z ziemniakami oraz cebulą) małych drożdżowych bułeczek nazywanych buchtami tradycyjnego kapuśniaku zaporoskiego smażonych kabaczków i bakłażanów z sosem placków (naleśników) z zaczynu drożdżowego (młynci) podawanych z różnymi dodatkami (np. śmietaną lub mięsem) pierogów warenky z różną zawartością (np. mięsa, pasztetu, sera lub owoców) racuchów serowych z owocami (syrinek) Ciekawym uzupełnieniem posiłków są tradycyjne ukraińskie napoje bezalkoholowe. Mowa o kwasie chlebowym, podpiwku oraz soku brzozowym. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie! ZWRÓĆ UWAGĘ: Ukraina jest kulinarnym rajem dla miłośników słoniny. Ten niezbyt zdrowy ukraiński przysmak występuje w wielu odmianach (np. solonej, pieczonej oraz duszonej). Co warto przywieźć z Ukrainy? W przypadku wielu krajów Europy Zachodniej, ceny produktów spożywczych oraz pamiątek raczej nie zachęcają do zakupów. Na terenie Ukrainy mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Właśnie dlatego nasi rodacy przywożą sporo przysmaków i trunków po wizycie u wschodnich sąsiadów. Jako przykład można wymienić: chałwę oraz wyroby ze słonecznika ukraińską wódkę lub tamtejszy koniak (uwaga: bez płacenia akcyzy, do Polski można wwieźć tylko 1 litr takiego alkoholu) owoce morza (np. kalmary) oraz ikrę ketchupy i sosy (np. firmy Torczyn) lwowską kawę ukraińskie słodycze (np. firmy Roshen) wszelkiego rodzaju sosy oraz przeciery warzywne miody i dżemy Warto nadmienić, że jakość wielu produktów spożywczych z Ukrainy jest bardzo dobra, ponieważ są one towarem eksportowym (najlepszy przykład to słodycze Roshen). Jeżeli chodzi natomiast o trwałe pamiątki z Ukrainy, to wybór jest równie duży. Jako przykład można wymienić: tradycyjne ukraińskie koszule (tzw. wyszywanki) w wersji damskiej i męskiej ceramikę z ludowymi motywami (np. ptakami oraz kwiatami) naturalne ukraińskie kosmetyki oraz wyroby lecznicze na bazie ziół drewniane pisanki oraz inne produkty z drewna różnego rodzaju obrusy i serwetki matrioszki w ukraińskiej wersji Miłośnicy używanych pamiątek znajdą wiele ciekawych propozycji w ukraińskich antykwariatach oraz na targowiskach. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku przedmiotów pochodzących sprzed 1947 roku, wywóz do Polski jest możliwy po uprzednim uzyskaniu zezwolenia. ZWRÓĆ UWAGĘ: Nielegalny wywóz ukraińskich antyków (np. ikon), może się skończyć przykrą konfrontacją z celnikami. Wakacje na Ukrainie – podsumowanie Ukraina na pewno może być ciekawym celem podróży dla osób, które godzą się na pewne utrudnienia (np. zły stan dróg) i chcą lepiej poznać realia Wschodniej Europy. Po zachowaniu zasad bezpieczeństwa sformułowanych przez MSZ, polskiemu turyście na Ukrainie nie powinna przydarzyć się krzywda. We wspomnianym kraju można zobaczyć wiele zabytków światowej klasy i podczas całego wyjazdu wydać kwotę, która na Zachodzie Europy wydawałaby się śmiesznie niska. Wymień, prześlij Hrywny po najlepszym kursie!